حیات مادی و معنوی شیعیان در طول تاریخ، با تلاش و برنامه‌ریزی و جهت دهی ائمه اطهار شکل گرفته است. این جهت‌دهی بگونه‌ای بوده است که نوعی از سبک زندگی خاص را برای شیعیان ترسیم کرده و آن را از سایر مذاهب اسلامی متمایز نموده است. این سبک زندگی دربردارنده مولفه‌هایی است که اهل بیت برای سعادت زندگی محبین خود ترسیم کرده‌اند. نوع سبک زندگی شیعیان در ایام شهادت معصومین علیهم السلام یکی از همین مولفه‌هاست. توجه به مبحث عزاداری ائمه از آن جهت در این سبک زندگی مهم است که این مقوله نقش معرفتی مهمی در بیان مظالم و ستم‌هایی که بر اهل بیت وارد شده است، بر عهده دارد و نشان دهنده همراهی و معیت با ایشان است.
اساس این سبک زندگی بر پایه احادیثی ازائمه شکل گرفته است. برای مثال امام صادق علیه السلام ضمن ترسیم خط فکری شیعیان، شادی و حزن اهل بیت را محور شادی و غم شیعیان معرفی می‌کند و می‌فرماید:«شیعیان ما در شادی‌های ما شاد و در حزن و اندوه ما محزون و غمگین هستند.» از این رو روش زندگی شیعیان در ایام شهادت اهل بیت رنگ و بویی دیگر می‌گیرد. آنها برای نشان دادن این حزن و اندوه و همراهی و معیت با اهل بیت، اقدام به برپایی و شرکت در جلسات عزاداری و سوگواری عمومی و حتی برپایی هیئت خانگی و فقط با حضور اعضای خانواده برای اهل بیت می‌نمایند. سیاهپوش کردن منزل و سر در خانه‌ها حتی با زدن یک پرچم کوچک، پخت غذای نذری با نام و یاد ائمه و پخش آن میان همسایه‌ها و اهالی کوچه و خیابان و حتی در صورت عدم استطاعت مالی پخت غذای روزانه خانواده به نیت و نام ائمه و پوشیدن لباس مشکی از مهمترین شاخصه های این سبک زندگی میان شیعیان است. در این ایام، محبین از انجام کارهایی مانند تفریحات، که می‌تواند مغایر با روح عزاداری اهل بیت باشد، خودداری می‌کنند و شکل رفتار با سایرین نیز رنگی دیگر به خود می‌گیرد، مثلا توجه و عطوفت با کودکان و کهنسالان و دستگیری و کمک مالی به افراد بی‌بضاعت جامعه بیشتر می‌شود.
امروزه نیز با توجه به تحولات ارتباطی جهان و گسترش فضای مجازی نیز، این نوع از سبک زندگی نمود دیگری از خود به نمایش گذاشته است. استفاده از امکانات این فضا مانند پخش انلاین جلسات سخنرانی و عزاداری و معرفتی و پوشش‌دهی جامعه هدف بیشتر، تغییر تصاویر پروفایلها، ترند شدن هشتگها،شناسایی مناطق کم برخوردار و کمک‌رسانی هدفمند به افراد نیازمند نیز از جلوه های نوین سبک زندگی در شهادت ائمه است.
در مجموع علاوه بر این جلوه‌های ظاهری و مناسک خاص، سبک زندگی شیعیان در ایام شهادت بیش از پیش نیازمند توجه به باطن و حقیقت پیام ائمه است. به این معنا که همنوایی و همراهی با ایشان، در عمل به فرامین و دستورات قرآن و دین و تخلق به اخلاق اسلامی است. همراهی باطن نیکو و عمل صالح، همان خواسته اهل بیت از شیعیان است تا بنا بر فرموده ایشان، زیور و زینت ایشان به شمار آییم نه مایه ننگ و عار.
به قلم سیده رباب سیدکاظمی